| Home | ||||
| Hoofdstuk \ | Schema | Schema van het boek Openbaring | ||
| 1 | Inleiding | Inleiding op het boek Openbaring | ||
| 2:1-7 | Efeze | Begintijd | ||
| 2:8-11 | Smyrna | Romeinse vervolgingen | ||
| 2:12-17 | Pergamus | Begin Rooms Katholieke Kerk | ||
| 2:18-29 | Thyatira | Bloei Rooms Katholieke Kerk | ||
| 3:1-6 | Sardis | Reformatie | ||
| 3:7-13 | Filadelfia | Bijbelgetrouw | ||
| 3:14-22 | Laodicea | Onverschillig en afvallig |
|
14 ¶ En schrijf aan de engel van de gemeente in Laodicea: Dit zegt de Amen, de trouwe en waarachtige getuige, het begin van de schepping van God: 15 Ik weet uw werken, dat u niet koud bent en niet heet. Was u maar koud of heet! 16 Daarom omdat u lauw bent en niet heet of koud, zal Ik u uit mijn mond spuwen. 17 Omdat u zegt: Ik ben rijk en verrijkt en heb aan niets gebrek, en u weet niet dat u de ellendige, jammerlijke, arme, blinde en naakte bent, 18 raad Ik u aan goud van Mij te kopen, gelouterd door vuur, opdat u rijk wordt; en witte kleren, opdat u bekleed wordt en de schande van uw naaktheid niet openbaar wordt; en ogenzalf om uw ogen te zalven, opdat u kunt kijken. 19 Allen die Ik liefheb, bestraf en tuchtig Ik; wees dan ijverig en bekeer u. 20 Zie, Ik sta aan de deur en Ik klop; als iemand mijn stem hoort en de deur opent, zal Ik ook bij hem binnenkomen en de maaltijd met hem houden en hij met Mij. 21 Wie overwint, hem zal Ik geven met Mij te zitten op mijn troon, zoals ook Ik overwonnen en Mij gezet heb met mijn Vader op zijn troon. 22 Wie een oor heeft, laat hij horen wat de Geest tot de gemeenten zegt. |
Jezus stelt zich in de aanhef voor als de Amen. Amen betekent voorwaar, of het zij zo, het is zo. Jezus is de trouwe en waarachtige getuige, oftewel, de waarheid (Johannes 14:6).
Ook de Heilige Geest is de waarheid (1 Johannes 5:6). Als Jezus iets zegt, dan is dat waar; Hij is immers de waarachtige getuige. Daar wordt aan de gemeente te Laodicea de nadruk op gelegd.
In de 20e eeuw is het postmodernisme opgekomen.
Kenmerkend voor deze stroming is radicale twijfel aan waarheid, zoals die geclaimd wordt in kunst, politiek, wetenschap en religie. Dat de wereld sceptisch is over de door Christus geclaimde waarheden, is begrijpelijk.
Maar het gevaar is dat het postmodernisme het christendom infiltreert. Vrijzinnige gemeenten hebben we al gezien in Sardes, waar in sommige Protestantse kerken openlijk alle ruimte is om de Bijbel als Gods Woord te ontkennen.
In de eindtijd van het christendom dreigt deze infiltratie ook bij Bijbelgetrouwe gemeenten. Enerzijds wordt de Bijbel daar nog erkend als het door God geïnspireerde Woord.
Maar anderzijds dreigt er in de eindtijd van het christendom ook daar lauwheid voor fundamentele waarheden uit de Bijbel.
Daarom wordt Laodicea er door de Heer nog eens nadrukkelijk op gewezen dat Hij de Amen, de trouwe en waarachtige getuige is.
Jezus benadrukt hier dat Hij de oorsprong van de schepping is: de Schepper zelf. Maar dat krijgt minder betekenis in de eindtijd, waarin theïstische evolutionisme meer aanhangers krijgt. Ook bij evangelische christenen, die claimen dat heel de Bijbel Gods Woord is, maar tegelijk ontkennen dat hetgeen opgetekend staat in Genesis 1-11, ook echt historische gebeurtenissen betreffen. Dat is een lauwe manier om met de Waarheid om te gaan. De opmerking van Jezus, dat God sinds het begin van de schepping de mensen mannelijk en vrouwelijk heeft gemaakt en dat seksuele gemeenschap alleen bedoeld is voor een man en zijn vrouw (Markus 10:6-8), staat eveneens steeds meer ter discussie. Zelfs bij christenen, die zich Bijbelgetrouw noemen.
Heet, dat wil zeggen: met een warm hart (Handelingen 18:25, Romeinen 12:21) voor Jezus en voor zijn Woord.
Koud is beter dan lauw, maar wat koud in deze betekent is niet geheel duidelijk. Koud kan betekenen een ongelovig hart (Genesis 45:26).
Mensen die het evangelie nooit gehoord hebben zijn er beter aan toe dan zij, die het hebben afgewezen (Lukas 12:47,48, 2 Petrus 2:21). In deze profetie gaat het echter om lauwe christenen:
 |
 | |
| De 5 dwaze maagden | De man zonder bruiloftskleed |
Het probleem zit hem hier vooral bij de lauwe christenen. Lauw is een mengsel van heet en koud. Deze christenen hebben in de loop der tijden steeds meer van de wereld overgenomen in hun gemeenten en christen-zijn. Zij zijn in feite ongeestelijk en fors aan de wereld gelijkvormig geworden en volharden niet tot het einde. En die volharding is wel nodig voor behoudenis (Matteüs 10:22, Hebreeën 10:36). In gelijkenissen beschreef de Heer hen als de man zonder bruiloftskleed (gered door het bloed van Christus - Matteüs 22:1-13) of als de 5 dwaze maagden (zonder Heilige Geest - Matteüs 25:1-12). Bij de komst van de Bruidegom (Christus) zal hen de toegang het bruiloftsfeest worden geweigerd, tot hun eigen verbijstering; ze denken namelijk van zichzelf dat ze prima christenen zijn:
Gevaarlijke ontwikkelingen, die de gemeente nu bedreigen, zijn onder meer:
Geldzucht en hebzucht:
Jezus heeft ernstig gewaarschuwd tegen hebzucht (Matteüs 19:24, Markus 7:22, Lukas 12:15) en noemde dat het dienen van de Mammon (Lukas 16), d.w.z. afgoderij (Kolosse 3:5).
Geldgierigen zullen het koninkrijk Gods niet beërven (1 Korinte 6:10). Maar wie rijk willen worden, vallen in verzoeking en in een strik en in vele onverstandige en schadelijke begeerten,
die de mensen doen wegzinken in verderf en ondergang.
(1 Timoteüs 6:9). Toch zijn er helaas christenen, die streven naar grote rijkdom. Soms zelfs ten koste van geld dat ze inzamelen bij hun arme of zieke toehoorders
als zij hun het welvaartsevangelie
prediken onder het mom:
geef aan mij(n bediening) en u zult voorspoed en zegen ontvangen.
En zulke predikers denken dat ze niet alleen financieel rijk zijn, maar ook geestelijk,
terwijl ze juist arm zijn in Christus (Lukas 6:24, Jakobus 5:1).
Maar los van geldzucht kunnen sommige christenen ook onterecht van zichzelf denken dat ze geestelijk schatrijk zijn.
Postmodernisme:
Onverschilligheid (lauwheid) over de waarheid, tot zelfs afkeer toe. In de gemeente kan dit leiden tot het afdoen van Bijbelse waarschuwingen met de dooddoener: Dat is een kwestie van interpretatie.
Evolutionisme:
Net zoals de Heer zich elders heeft voorgesteld als de Eerste en de Laatste en het Begin en het Einde (Openbaring 22:13), dat wil impliciet zeggen de Schepper (Jesaja 48:12-13),
stelt Hij zich hier ook voor als de Schepper, namelijk als de Oorsprong van de schepping.
Dat Jezus Christus de Schepper is, maakt het Nieuwe Testament op diverse plaatsen duidelijk (Johannes 1:1-3, Kolosse 1:16, Hebreeën 1:8-10).
De gemeente te Laodicea moet hier echter opnieuw op gewezen worden.
Dat planten, dieren en mensen naar hun aard door God afzonderlijk geschapen zijn in zes dagen, staat in de eindtijd van het christendom helaas steeds meer ter discussie.
Dat sommige vrijzinnige Protestantse kerken en de Rooms Katholieke Kerk sinds Darwins boek "The origin of species by means of natural selection" (1859) de evolutietheorie hebben aanvaard, hoeft geen verrassing te zijn.
Opvallend is echter dat ook onder christenen, die zichzelf Bijbelgetrouw noemen, Gods rol als Schepper steeds meer wordt beperkt, namelijk tot het opstellen van natuurwetten en het genereren van de ‘oerknal’.
Hierna zouden in miljarden jaren de sterrenstelsels, sterren en planeten, waaronder de aarde, tot stand zijn gekomen.
Via toevallige processen zouden dan vanuit de aardse ‘oersoep’ uiteindelijk de huidige planten, dieren en mensen tot aanzijn zijn gekomen.
Dit natuurlijk proces van toevallige mutaties en selectie van de best aangepasten wordt evolutie genoemd. De rol van God wordt niet meer beschouwd als die van ontwerper, maar als opsteller van de natuurwetten.
De evolutie, die zich voltrekt volgens door God ingestelde natuurwetten wordt theïstische evolutie genoemd.
Er bestaan ook theïstische evolutionisten, die veronderstellen dat God sturing heeft gehad in de evolutie, waardoor de huidige schepping tot stand is gekomen.
Niet alles door blind toeval dus, maar mede gestuurd door Gods ingrijpen in het proces van evolutie.
Bij theïstische evolutie wordt niet alleen de historiciteit van Genesis 1 ontkend, maar de historiciteit van heel Genesis 1-11. Adam, Eva, Kaïn, Abel en Noach zijn in de ogen van theïstische evolutionisten geen historische personen,
en de zondeval en de zondvloed geen historische gebeurtenissen. Maar deze visie diskwalificeert Jezus als “trouwe en waarachtige getuige”,
die wel uitgaat van een historische Noach en zondvloed (Matteüs 24:37-38), een historische Abel (Matteüs 23:35) en stelt dat God vanaf het begin der schepping de mensen als man en vrouw heeft gemaakt (Markus 10:6).
Theïstische evolutie dient overigens niet te worden verward met Intelligent Design. ID’ers hebben de overtuiging dat uit de natuur blijkt dat er sprake moet zijn van een Intelligente Ontwerper,
dus een Schepper, waardoor wij tenslotte tot stand zijn gekomen. ID’ers zijn daarmee wel creationisten, maar lang niet allemaal jonge aarde creationisten.
Feminisme:
Sommige vrouwen willen dezelfde rechten en posities als mannen hebben, dus in de gemeente ook oudste, predikant en leraar.
Jezus heeft in de gemeente echter voor mannelijk leiderschap gekozen (Lukas 6:13, zie ook 1 Timoteüs 2:12, 3:2 en 1 Korinte 14:34-35).
Een van de Bijbelse argumenten tegen het leraarschap van vrouwen is de scheppingsvolgorde en de zondeval
Gendergelijkheid:
Dit gaat nog verder dan het feminisme. Een doel is om
de 'mannelijke' en 'vrouwelijke' identiteitscategorieën te deconstrueren in taal en symboliek. Een voorbeeld is het laten verdwijnen van woorden als directrice, lerares, verpleegster, actrice.
Deze stroming heeft ook invloed op sommige Bijbelvertalingen. Zo heeft de NBV (van 2004)
vaak het woord broeders vervangen door genderneutrale termen als broeders en zusters, volksgenoten, gelovigen of leerlingen.
Zelfs de uitdrukking mannen broeders is door de NBV genderneutraal “vertaald” in broeders en zusters in Handelingen 1:16, 2:29, 13:26,38 en 22:21.
De Engelse NIV, oorspronkelijk uitgekomen in 1973, heeft inmiddels een genderneutrale hervertaling ondergaan.
In 1984 werd Handelingen 2:29 nog vertaald met: Brothers, I can tell you confidently that the patriarch David died and was buried, and his tomb is here to this day.. In 2011 is dit Fellow Israelites,
I can tell you confidently that the patriarch David died and was buried, and his tomb is here to this day. geworden.
Homohuwelijk:
De drang naar gendergelijkheid heeft er ook toe geleid dat in steeds meer landen het homohuwelijk wordt ingevoerd.
Volgens Jezus is seksuele gemeenschap echter voorbehouden voor een man en zijn vrouw (en die twee zullen tot één vlees zijn - Markus 10:6-7, zie ook Leviticus 18:22 en Romeinen 1:26,27).
Desondanks staan inmiddels diverse kerken, zoals de Remonstranten,
de Algemene Doopsgezinde Sociëteit, het Apostolisch Genootschap, de Vrijzinnige Geloofsgemeenschap NPB en sommige PKN-kerken tegenwoordig ook open voor het homohuwelijk.
In de VS en
Canada heeft de Anglicaanse Kerk het homohuwelijk ook al aanvaard.
Transgenderisme:
Dat is de ideologie dat mensen hun eigen geslacht moeten kunnen kiezen, ongeacht hun biologisch geslacht.
Er zijn mensen die lijden aan genderdysforie, zij hebben moeite met het geslacht, waarmee ze geboren zijn. Sommige mannen laten zich ombouwen tot een transgender vrouw (transvrouw) en sommige vrouwen laten zich ombouwen tot een
transgender man (transman) om zo een ander geslacht te kunnen aannemen en als zodanig geregistreerd te staan bij de burgerlijke stand.
Een moeder blijft wettelijk echter moeder en een vader blijft vader.
Tegenwoordig is ombouwen zelfs niet nodig voor een erkende geslachtsverandering.
Dat leidt tot allerlei ongewenste situaties. Mannen, die zich vrouwen voelen, willen meedoen aan allerlei vrouwensporten, waardoor oneerlijke concurrentie ontstaat en echte vrouwen kansloos zijn voor een toppositie.
Ook willen dit soort “transvrouwen” toegang tot vrouwenkleedkamers, vrouwensauna’s, en vrouwengevangenissen, waardoor allerlei wantoestanden kunnen ontstaan. zoals aanranding en verkrachting.
Wie daarvan wat zegt wordt uitgescholden voor transfoob.
Zelfs lesbiennes worden beschuldigd van transfobische haat.
In de LHBT gemeenschap is geen eenheid.
De Bijbel is in elk geval duidelijk en biedt geen ruimte voor geslachtsveranderingen. Voor christenen, die lijden aan genderdysforie, is, indien nodig, pastorale bijstand gewenst.
Er zijn overigens ook veel transgenders, die spijt hebben van hun geslachtsverandering en hun oorspronkelijke geslacht weer hebben aangenomen.
Sommigen hebben sexchangeregret.com opgericht, teneinde spijtoptanten pastoraal te begeleiden.
Opmerkelijk is dat transman Scott Newgent spijt heeft van medische transitie van vrouw naar man en nu hevig ten strijde trekt tegen transgenderbehandeling van kinderen:
the medicalization of gender-confused children is one of the rare times that there is NO grey in this, only black and white. SCREAM Louder, constantly and without reservation:
STOP TRANSING KIDS!
Alverzoening:
Er zijn gemeenten en kringen, die menen dat uiteindelijk iedereen behouden zal worden.
Voorbeelden zijn GoedBericht.nl en de gemeente Eben-Haëzer.
Ook Paus Franciscus heeft gezegd dat wij allemaal kinderen van God zijn.
Merkwaardig, want de Schrift leert toch echt anders (Daniël 12:2 , Openbaring 14:11, 20:10).
Voor meer argumenten, zie www.dossiers.tk en Jaap Fijnvandraat .
Vijandschap tegen Israël:
Het bestaansrecht van Israël wordt ontkend, of ondermijnd door van Israël te verlangen om zulke stappen te zetten in het vredesproces, dat ze neerkomen
op militaire zelfmoord.
Volgens de Jood Natan Sharansky bestaan er nu 3 nieuwe vormen van antisemitisme onder het mom van kritiek op de staat Israël:
In plaats van legitieme kritiek op Israël is er vaak sprake van 1. demonisering, 2. dubbele standaards en 3. delegitimering als het Israël betreft.
1. Van demonisering is bijvoorbeeld sprake als de daden van Israël worden vergeleken met die van de
Nazi’s. Die vergelijking is een gotspe.
En niet alleen omdat die daden totaal onvergelijkbaar zijn, maar ook omdat juist de (Palestijnse en andere) Arabieren bondgenoten waren van de Nazi’s in WO II.
De Palestijnse leider Amin al-Hoesseini was toen immers in Duitsland en richtte daar de Bosnische Waffen-SS op en was medeverantwoordelijk voor de holocaust.
Een andere vorm van demonisering is om zonder hard bewijs Israël aan te wijzen als het brein achter 9/11, zoals bijvoorbeeld Stephen Sizer deed, nota bene pal na het vieren van 70 bevrijding van het concentratiekamp Auschwitz.
2. Van dubbele standaards is sprake bij selectieve verontwaardiging.
Bijvoorbeeld over de zgn. apartheid van Israël als Joodse staat enerzijds (de Aramese christen Gabriel Naddaf in Israël weerlegt die apartheid), maar anderzijds niet over de grove apartheid in islamitische landen,
waar ex-moslims (en vaak ook niet-moslims) zwaar worden gediscrimineerd, tot soms zelfs geen recht op leven toe.
Maar ook als er wordt geroepen om een
economische boycot van Israël (vanwege de vermeende bezetting van de Westoever),
maar niet om een boycot van andere landen die andermans grondgebied bezetten (Marokko bezet de Westelijke Sahara, Turkije bezet Noord-Cyprus,
Indonesië bezet en islamiseert Nieuw-Guinea [= Irian Jaya = Papoea], China bezet Tibet).
Er is ook sprake van een dubbele standaard bij de VN door wel de gevluchte Arabieren uit Israël te erkennen als vluchteling, maar niet de Joodse vluchtelingen uit Arabische landen.
Dit, en diverse leugens over het Arabisch-Joodse conflict, is haarfijn beschreven door historica en journalist Joan Peters
in haar boek From Time Immemorial: The Origins of the Arab-Jewish Conflict over Palestine.
3. Een derde nieuwe vorm van antisemitisme is het delegitimeren, het ontkennen van het bestaansrecht van de staat Israël.
Na veel eeuwen van antisemitisme in christelijke en islamitische landen, uitlopend in de holocaust door de Nazi’s en het wegjagen van veel Joden uit Islamitische landen
na WO II en het uitspreken van een Joodse staat door de Volkenbond in 1922 en de VN in 1947 heeft Israël minstens zoveel bestaansrecht als alle andere landen.
Deze vijandschap is echter wel voorspeld in het Oude Testament (Zacharia 12-14).
Het MO-conflict is dan ook geen conflict tussen Israël en de Palestijnen, maar tussen Israël en veel Arabische landen, en uiteindelijk tussen Israël en de rest van de wereld (Zacharia 12:2-3).
Volgens de Arabier Fred Maroun hebben de Arabieren veel historische fouten gemaakt in hun interacties met Israël.
Volgens de moslim Bassam Tawil is de kern van het probleem de categorische weigering om een joods Israël in het Midden-Oosten te laten bestaan.
Bijbels gezien is de huidige staat Israël overigens niet een vervulling van Gods belofte van Israëls herstel conform Jesaja 9:6 (Groot zal de heerschappij zijn en eindeloos de vrede op de troon van David en over zijn koninkrijk, doordat Hij het sticht en grondvest met recht en gerechtigheid), maar een voorvervulling.
Die belofte wordt pas vervuld als Jezus na zijn terugkeer op de Olijfberg koning wordt te Jeruzalem en de Joden zich massaal bekeerd hebben.
Wel is voorzegd dat de Joden naar het land zullen terugkeren, terwijl ze nog niet bekeerd zijn (Jesaja 43:5-8, Ezechiël 37); het huidige Israël bestaat grotendeels uit niet-bekeerde Joden.
Een prominent tegenstander van Israël is de Brit Steven Sizer, predikant bij Christ Church
(lid van de Evangelical Alliance, en van de Willow Creek Association, die wordt geleid door Bill Hybels). In 2004
schreef hij zijn proefschrift Christian Zionism And the Road Map to Armageddon?
en in 2006 het daarop gebaseerde boek Christian Zionism: Road-map to Armageddon?.
Hij heeft afstand genomen van de bedelingenleer, gaat vrijwel uit van de vervangingsleer en
stelt dat er in het O.T. verder geen sprake is van een latere terugkeer.
Hij werkt samen met Palestijnse bevrijdingstheologen, zoals Naim Ateek, maar ook met islamitische geestelijken in Iran en vroeger zelfs met Yasser Arafat.
Sizer is voor een boycot van Israël en probeert een wig te drijven tussen evangelische christenen, die voor Israël zijn.
Zie voor meer info Jeroen Bol.
Sizer noemt christenen, die het bestaansrecht van Israël willen steunen, christen-zionisten en beschuldigt hen ervan dat zij in feite aansturen op de slag bij Armageddon.
Hij heeft echter niet in de gaten dat juist hij mee doet aan stemmingmakerij tegen Israël en zo aanstuurt op de wereldwijde bemoeienis met Jeruzalem (Zacharia 12:2-3) en de slag bij Armageddon.
Palestijnse bevrijdingstheologie:
De Israëlische Anglicaanse theoloog Naïm Ateek heeft Sabeel, een oecumenisch centrum voor Palestijnse bevrijdingstheologie, opgericht, met als doel om Palestijnse bevrijdingstheologie te formuleren,
die Palestijnse christenen en hun medestanders kan helpen om het MO-conflict te bekijken vanuit hun geloof. In zijn boek Roep om verzoening heeft Ateek die bevrijdingstheologie nader uitgewerkt.
Volgens Ateek dient Israël zich terug te trekken naar de grens van 1967 en alle Palestijnse vluchtelingen met hun nazaten toe te laten in Israël. Verder erkent Ateek Israël niet als Joodse staat (blz. 195,
net als de Palestijnse Autoriteit),
terwijl het internationaal recht, waar Ateek zich graag op beroept, in
VN resolutie 181 het wel 30 keer heeft over de Jewish State.
Volgens Ateek veranderden de Palestijnen in 1998 officieel hun handvest (blz 52).
In werkelijkheid staat zowel in het handvest van de PLO als in het
handvest van Hamas nog steeds de gewelddadige omverwerping van de staat Israël opgetekend.
De waarheid is ook in dit conflict weer het slachtoffer. Volgens theoloog
Hans Jansen
en prof. Efraim Karsh
hebben Palestijnse leiders nooit een eigen staat gewild.
Uit Ateeks boek blijkt duidelijk dat hij het Oude Testament niet ziet als Gods Woord, en gaat daarmee voorbij aan deze uitspraak van Jezus: de Schrift kan niet verbroken worden (Johannes 10:35b).
Zo schrijft Ateek (blz 85): Voor mij is het Nieuwe Testament het eindresultaat van een theologische discussie die honderden jaren lang door vele ontwikkelingsstadia is gegaan.
Volgens hem zijn er twee messiaanse draden in het OT: de davidische draad en de draad van de lijdende dienaar:
Men zou zelfs kunnen zeggen dat deze draad de oudere en populairdere ‘zoon-van-David’ draad afkeurde (blz 128). Aldus Ateek, die het bestaat om Jezus te laten “zeggen” dat Hij geen zoon van David is:
Jezus merkt op dat de messias niet Davids zoon kan zijn omdat David hem ‘heer’ noemt (blz 130). Daarom wordt in Sabeel-reizen beweerd dat
Jezus geen zoon van David is.
Ateek verwerpt de wederkomst van Christus als Rechter en Heer, zoals Jezus die zelf beschrijft in Markus 14:62
- een verwijzing naar Daniël 7:7-16 -
en nader omschreven in Openbaring 19:11-21
en in Psalm 110, als hij zegt:
Christelijke zionisten hebben het beeld van een krijgshaftige messias naar de laatste dag verschoven door Christus in deze rol te plaatsen en daarmee de grond van zijn karakter te veranderen.
Die verwerping is merkwaardig, omdat Ateek daarmee enerzijds Psalm 110 verwerpt, maar anderzijds deze Psalm gebruikt om te “bewijzen” dat Christus geen zoon van David kan zijn.
Ateek doet aan cherry picking: hij plukt uit de Bijbel wat hem uitkomt en verwerpt andere Bijbelgedeelten, die hem niet aanstaan.
Zo schrijft hij: Zelfs de grotere profeten maakten racistische opmerkingen (blz 81),
Ezra en Nehemia laten het begin zien van de vestiging van een religieuze traditie die overhelt naar traditionalisme, conservatisme, exclusiviteit en xenofobie. (blz 168) en
Ezechiël (wiens theologie ook zeer bekrompen kan zijn) (blz 92). Zijn bevrijdingstheologie is een vrijzinnige theologie.
Voor meer informatie over Naim Ateek zie NGO Monitor,
en voor meer informatie over Palestijnse bevrijdingstheologie (er zijn ook andere bevrijdingstheologen) zie een lezing van ds. Kees Kant of zijn boek
Van Eisenach naar Betlehem.
De Anglicaanse kerkleider Justin Welby neemt gedecideerd afstand van Ateeks gedachte dat Jezus een Palestijn is, en dat Israël Hem opnieuw kruisigt.
Het gaat er om dat we rijk zijn in Christus (Lukas 12:21, Romeinen 10:12, 1 Korinte 1:5), en rijk te zijn in goede werken (1 Timoteüs 6:18, Openbaring 19:8). De ogenzalf duidt op de Heilige Geest; de Geest is het die onze harten verlicht (Efeze 1:17-18).
Er is in de genadetijd nog een kans voor afgedwaalde (naam)christenen om tot bekering te komen. De Heer wil dat zij behouden worden èn gemeenschap met hen hebben, een relatie. Daar duidt de maaltijd op. Na de opname van de (ware gelovigen van de) gemeente zal het restant overgaan in de valse kerk van de eindtijd, die in Openbaring 17:1-6 de grote hoer wordt genoemd.
Ook hier nog eens de nadruk op de beloning in de toekomst met Christus te mogen regeren in zijn vrederijk.
Aan 7 gemeenten heeft de Geest heel wat tot de christenen gezegd. Deze gemeenten stellen, profetisch gezien, duidelijk het christendom voor in 7 tijdperken, die elkaar gedeeltelijk overlappen.
Niet elke gemeente of elke christen past per se in slechts één “hokje”, maar in grote lijnen zijn de verschillende typen gemeenten goed te herkennen.
Ook is goed zichtbaar dat het tijdperk van de laatste gemeente, Laodicea, al is aangebroken.
22 Wie een oor heeft, laat hij horen wat de Geest tot de gemeenten zegt.
Omdat de Heer nog niet is teruggekomen, kan Laodicea ook niet precies worden ingevuld. Wel is duidelijk dat de terugkomst van de Heer Jezus aanstaande is. Bent u al gereed voor zijn komst?
Als u meer wilt weten hoe u gereed kan zijn en gered kan worden voor de eeuwigheid, leest u dan de 4 geestelijke wetten.
| Chronologie van de periode Laodicea. | ||
| 1948 | Oprichting van de staat Israël en de Wereldraad van Kerken. | |
| 1949 | Wapenstilstand tussen Israël en omringende Arabische landen. Ruim een half miljoen Palestijnse Arabieren zijn Israël ontvlucht.
Speciaal voor hen richt de VN een aparte vluchtelingenorganisatie, de UNRWA.
Deze Palestijnse vluchtelingen hebben een unieke status in de VN: alleen voor hen geldt dat ook hun kindskinderen voor de VN vluchtelingen blijven. Binnen enkele jaren ontvluchten ook ruim een half miljoen Joden uit Arabische landen naar Israël. De VN maakt zich om hen niet druk. | |
| 1951 | Voor niet-Palestijnse vluchtelingen wordt door de VN een andere, tweederangs vluchtelingenorganisatie opgericht, de UNHCR. | |
| 1975 | VN-resolutie 3379 bepaalt met 72 tegen 35 stemmen dat zionisme een vorm van racisme is (in 1991 ingetrokken door de VN). | |
| 1979 | 5000 Amerikaanse kerkleiders formuleren de La Grange Declaration, waarin zij christelijk zionisme afkeuren en zij Israël beschuldigen van bezetting, land confiscatie en brutale foltering. | |
| 1983 | Elias Chacour schrijft het boek Blood Brothers (Nederlands: Zonen van Abraham), waardoor sommige evangelische christenen van mening over Israël veranderden. | |
| 1989 | Naim Ateek schrijft het boek Justice, and Only Justice: A Palestinian Theology of Liberation, waarin hij afstand doet van die delen van het Oude Testament, die hem niet bevallen, zoals het boek Jozua (blz 81-83). | |
| 1990 | Eerste internationale conferentie over Palestijnse bevrijdingstheologie, te Tantur tussen Bethlehem en Jeruzalem. Irak start de 1e Golfoorlog door Koeweit in één dag te overrompelen. De VN veroordeelt dit direct. Irak krijgt steun van Jordanië en adhesie van veel Palestijnen, waaronder de PLO. | |
| 1991 | Een VN-leger o.l.v. de VS Jaagt Irak uit Koeweit. Koeweit stuurt 400.000 Palestijnen het land uit vanwege de Palestijnse steun aan Irak. VN-resolutie 46/86 herroept met 111 tegen 25 stemmen resolutie 3379, dus zionisme is geen racisme. | |
| 1993 | Naim Ateek sticht Sabeel, het Palestinian Ecumenical Liberation Theology Center | |
| 1994 | Natan Sharansky beschrijft de 3D test van antisemitisme:
i.p.v. legitieme kritiek op Israël is er vaak sprake van demonisering, dubbele standaards en delegitimering als het Israël betreft. In de Canadese stad Toronto begint in de Vineyard Airport Church de zogenaamde “Toronto Blessing” met extreem charismatische uitingen, zoals vallen, schudden en lachen in de Geest en allerlei dierengeluiden. | |
| 1995 | PLO-leider Yasser Arafat claimt dat Jezus een Palestijn was. | |
| 2001 | In Nederland wordt als eerste land ter wereld het
homohuwelijk ingevoerd. Inmiddels hebben tientallen westerse landen dit nagevolgd. 9/11 Op 11 september zijn er terroristische aanslagen met door moslims gekaapte vliegtuigen op de Twin Towers van het World Trade Center in New York en het Pentagon, in de buurt van Washington. Binnen enkele uren storten de Twin Towers in. Palestijnen juichten. | |
| 2004 | Vijfde internationale (Sabeel) conferentie, te Jeruzalem, zie ook het verslag van Paul Wilkinson. De Brit Steven Sizer, predikant bij Christ Church (lid van de Evangelical Alliance, en van de Willow Creek Association, die wordt geleid door Bill Hybels), schrijft zijn proefschrift Christian Zionism And the Road Map to Armageddon? en het daarop gebaseerde boek Christian Zionism: Road-map to Armageddon?. Hij gaat vrijwel uit van de vervangingsleer en stelt dat er in het O.T. verder geen sprake is van een latere terugkeer. Hij noemt christenen, die Israël willen steunen, christenzionisten en beschuldigt hen ervan dat zij in feite aansturen op de slag bij Armageddon. Sizer heeft echter niet in de gaten dat juist hij mee doet aan stemmingmakerij tegen Israël en zo aanstuurt op de wereldwijde bemoeienis met Jeruzalem (Zacharia 12:2-3) en de slag bij Armageddon. De Palestijnse leider Mahmoud Abbas biedt aan Koeweit excuses aan voor de Palestijnse steun aan Irak tijdens de 1e Golfoorlog. Andrew Strom verlaat de profetische beweging, zie ook zijn boek Why I left the prophetic movement. De Nederlandse, genderneutrale NBV wordt uitgegeven. | |
| 2007 | Francis Collins sticht The BioLogos Foundation, een christelijk instituut dat theïstische evolutie promoot,
onder de naam Evolutionary Creationism. Paul Gowdy, voormalig Vineyard voorganger uit Toronto, beschrijft de zogenaamde “Toronto Blessing” als gevaarlijke misleiding. | |
| 2008 | Naim Ateek schrijft het boek A Palestinian Christian Cry for Reconciliation
(Nederlandse vertaling in 2012: Roep om verzoening).
Hierin betoogt hij dat er behoefte is aan het dezioniseren
van bepaalde gedeelten van het Oude Testament (blz 55-56). Todd Bentley stopt met zijn optreden op het omstreden Lakeland Revival wegens zijn overspel. | |
| 2009 | De Evangelische Omroep
en uitgeverij Medema aanvaarden theïstische evolutie. Publicatie van het Kairos Palestine Document. De Telos Group wordt opgericht in de Verenigde staten, met als formeel doel een einde te maken aan de status quo in de verhouding tussen Israël en de Palestijnen. Dit gebeurt door het promoten van antizionisme bij Evangelische christenen. | |
| 2010 | Eerste tweejaarlijkse conferentie ‘Christ at the Checkpoint’ (CATC) op het Bethlehem Bible College. | |
| 2011 | Paul Wilkinson reageert op de aversie tegen Israël met
Prophets Who Prophesy Lies In My Name
(vertaling). De Engelse NIV-vertaling wordt genderneutraal hertaald. | |
| 2013 | Verslag van Daniël van der Veen (zie ook De Oogst dec 2013 blz 22-24). van zijn ervaringen tijdens een Sabeelreis door Israël en Palestijnse gebieden: Jezus is volgens Sabeel geen zoon van David, zelfs geen Jood, maar een Palestijn. | |
| 2014 | De Zweed Ulf Ekman, leider en oprichter van de Zweedse charismatische Word of the Life kerk en
de Livets Ord Bibleschool,
gaat over
tot de Rooms Katholieke kerk. Remonstranten proberen vrienden te werven met de slogan Mijn God trouwt ook homo’s. Stephen Sizer woont in Iran de antisemitische Second New Horizon Conference bij, samen met holocaust-ontkenners en complotdenkers. Verslag van Brian Schrauger van zijn bezoek aan de 3e Christ at the Checkpoint Conference (vertaling). | |
| 2015 | Steven Sizer beschuldigt Israël er van
verantwoordelijk te zijn voor 9/11.
De Church of England wijst dit direct af. Pastor Steven Anderson maakt de anti-Israël film Marching to Zion. Hier een korte weerlegging. Hier een uitgebreide weerlegging van allerlei vreemd onderwijs van Anderson. Pastor Steven Anderson ontkent de holocaust. Hier een korte weerlegging. Hier een uitgebreide weerlegging van allerlei aantijgingen door holocaustontkenners. | |
| 2016 | Paus Franciscus zegt dat wij allemaal kinderen van God zijn. Kees Blok, van BDS-beweging Kairos Sabeel, laat zich met laster zeer antisemitisch uit over Israël. Robert Plomp schrijft het boek Nederlander met de Nederlanders. Hierin geeft hij aan dat orthodoxe christenen de evolutieleer, homoseksualiteit en vrouwelijke leiders in de kerk moeten aanvaarden. LHBT-predikant Wielie Elhorst wil dat er veel meer samenlevingsvormen - bijvoorbeeld relaties tussen drie personen - aanspraak moeten kunnen maken op de kerkelijke zegen. Chaos in Stockholm door seksegelijk sneeuwruimen. Post-truth wordt het internationale woord van het jaar, voor Oxford Dictionaries. VN Resolutie 2334 aangenomen. Israël moet stoppen met bouwen op sinds 1967 bezet Palestijns gebied, inclusief Oost Jeruzalem. | |
| 2017 | Het Princeton Theological Seminary komt terug op zijn besluit om de Kuyper Prijs toe te kennen aan Tim Keller,
vanwege protesten tegen
zijn standpunten dat vrouwen niet in ambten mogen dienen en het huwelijk is voorbehouden aan één man en één vrouw. Segers: Homoseksuelen welkom bij de ChristenUnie. Een getrouwde homoseksueel mag actief en verkiesbaar zijn voor de ChristenUnie. John Lapré pleit in zijn boek De veilige kerk voor volledige acceptatie van homoseksualiteit binnen de christelijke geloofsgemeenschap. Hull University gaat studenten sociale wetenschappen, die een cursus religieus activisme volgen, slechter beoordelen als zij geen genderneutrale taal gebruiken in hun essays. Costi Hinn breekt met het welvaartsevangelie van zijn oom Benny Hinn. Michael C. King schrijft het boek The Beginner's Guide To Traveling in the Spirit, waarin hij voorstelt dat christenen voor het leren astraal reizen kunnen leren van New Age. VN Mensenrechtenraad geeft Israël de schuld dat Palestijnse mannen hun vrouwen slaan. Open brief aan de Wereldraad van Kerken door de Nationale Coalitie van Christelijke Organisaties in Palestina (NCCOP): erken Israël als een apartheidstaat, veroordeel de Balfour-verklaring onomwonden, omarm de theologie die door Kairos Palestina wordt voorgesteld, enz. De wereldgemeenschap van hervormde/gereformeerde kerken (World Communion of Reformed Churches, WCRC) roept alle 225 aangesloten kerken op om zich te herbezinnen op hun relatie met Israël en Palestina. De Mennonite Church USA kiest voor een soort BDS van Israël. | |
| 2018 | Het Zweedse bisdom Västerås gaat voortaan het
genderneutrale Zweedse woord ‘hen’ gebruiken om naar Jezus te verwijzen. Predikant Jan Offringa: moderne gelovigen hebben terecht afscheid genomen van verouderde denkbeelden over schepping, zondeval en verzoening... niemand heeft de waarheid in pacht. TV-dominee Jesse Duplantis vraagt om geld voor een Falcon 7X-vliegtuig ter waarde van 54 miljoen dollar. Kerken in Blackpool organiseren als protest een Rainbow Weekend dat samenvalt met het festival van hoop, waarvoor ook de Amerikaanse evangelist Franklin Graham is uitgenodigd. In de Amerikaanse staat Connecticut mogen tienerjongens, die zich meisjes voelen, meedoen aan de hardloopwedstrijden voor meisjes. Door deze oneerlijke concurrentie kapen zij studiebeurzen voor universiteiten weg van sportief getalenteerde meisjes. Ex-transgender Walt Heyer beschrijft in zijn boek Trans Life Survivors 30 transgenders, die tot hun schrik ontdekten dat geslachtsverandering niet de oplossing was voor hun genderdysforie. Zembla besteedt een TV-uitzending aan transgenders met spijt. De Palestijnse aartsbisschop van Sebastia, Atallah Hanna, verklaart dat evangelische christenen en zionistische christenen niet tot het christendom behoren. | |
| 2019 | Honderden predikanten en voorgangers ondertekenen
de Nashville-verklaring,
waarin o.a. staat dat het zondig is om homoseksuele onreinheid of transgenderisme goed te keuren.
Als reactie bestellen veel kerken een regenboogvlag. Het Vaticaan stelt in het document Man en Vrouw, hij creëerde hen dat de mens niet het recht heeft om van geslacht te veranderen. Het Vaticaan is van oordeel dat als het idee van geslacht wordt bepaald door persoonlijk gevoel in plaats van door biologie, dit een poging is om de natuur te vernietigen. In de overwegend Palestijnse christelijke stad Jifna eisen al schietend leden van Fatah, de belangrijkste politieke partij in de Palestijnse Autoriteit, dat de christelijke Arabieren gedwongen worden de jizya te betalen, een jaarlijkse belasting voor dhimmies om te mogen leven in landen met een moslim-meerderheid. De 10e Wereldvergadering van Religies voor de Vrede vindt plaats. Wereldwijde Alliantie van Religies sluit zich aan bij het streven naar de VN-agenda 2030. Ex-transgender Charlie Evans richt het Detransition Advocacy Network op. Dat is een netwerk dat pleit voor ondersteuning van transgenders die willen stoppen met hun transitie of een detransitie willen ondergaan. Deze mensen zijn onbekend bij de mainstream media, ondervinden weinig steun bij hun problemen en wensen, en worden soms zelfs als verraders beschouwd door de LHBT-gemeenschap. Zuid-Afrikaanse kerkleiders steunen BDS. Volgens Fiscaal juriste en feministe Kim Boon gaat het moderne feminisme (= social justice feminism) niet langer over gelijke kansen, maar over gelijke uitkomsten. Ook laat zij zien dat transvrouwen mee laten doen met cisgender (= gewone) vrouwen leidt tot oneerlijke concurrentie in vrouwensport. De Bondsdag, het Duitse parlement, heeft voor een motie gestemd die de BDS-beweging als antisemitisch bestempelt. De motie heeft tot gevolg dat de beweging geen subsidie meer krijgt. Maar een Duitse rechter negeert dit. | |
| 2020 | In het Vaticaan presenteert het Aqua Circus
een vulgaire show voor de Paus en bezoekers.
Dansers leken op een stel LGBTI+ drag queens. VN-expert Ahmad Shaheed, de speciale VN-rapporteur voor vrijheid van religie of geloof, schrijft dat wereldgodsdiensten zich moeten schikken naar de autoriteit van VN-experts op het gebied van LHBT- en vrouwenrechten en het recht op abortus. Dankzij een voorwaardelijke “gift” in 2012 van een Saoedische miljardair aan Human Rights Watch (HRW) wordt de LHBT-gemeenschap in het Midden-Oosten en Noord Afrika niet ondersteund. De Britse minister van onderwijs eist dat de universiteit Oxford stopt met no-platforming, het vrije woord weigeren aan omstreden’ sprekers, zoals hoogleraar moderne geschiedenis Selina Todd, die betrokken is bij de feministische organisatie Woman’s Place UK, die tegen een beoogde verandering is van de genderwetgeving die het mogelijk maakt dat mensen zichzelf zonder medische onderbouwing kunnen identificeren als man of vrouw. Het Deense Bijbelgenootschap brengt een vertaling uit, waarin het woord Israël wordt vermeden. Abigail Shrier schrijft in haar boek The Transgender Craze Seducing Our Daughters over de transgendergekte die meisjes verleiden tot ombouwen en over jonge vrouwen die bitter betreuren wat ze zichzelf hebben aangedaan. "Theoloog des Vaderlands" Samuel Lee roept kerken op lhbt’ers onvoorwaardelijk te accepteren. Zie commentaar op zaut.org. Diverse protestantse predikanten willen de nieuwste Bijbelvertaling, de NBV21, niet gebruiken, want het Godsbeeld en de taal zijn voor hen te mannelijk. | |
| 2021 | De Democratische meerderheid heeft
nieuwe regels voor het Huis van Afgevaardigden aangenomen,
waarin voor het House of Representatives volstrekt genderneutrale politieke taal wordt geëist.
Termen als vader, moeder, zoon, dochter, broer, zus, oom, tante, neef, nicht, echtgenoot, vrouw, zijn of haar,
zijn niet meer toegestaan. De Oecumenische Vrouwensynode en de Nederlandse afdeling van een Europees netwerk vrouwelijke religieonderzoekers schrijven aan het NBG dat herinvoering van Hij i.p.v. hij (voor God, Jezus en de Heilige Geest) in de NBV21 een klap in het gezicht is voor vrouwen. BLM activist prof. Marc Lamont Hill zegt dat BLM de ontmanteling van Israël wil en de BDS van Israël omarmt. EU publiceert handboek om antisemitisme te herkennen. Inclusief de (IHRA) International Holocaust Remembrance Alliance. LHBT+-predikant Wielie Elhorst wordt geridderd in de Orde van Oranje-Nassau. CIP: Kees Kraayenoord vam Mozaiek: Homo’s zijn welkom. Ze worden gedoopt, mogen aan het avondmaal en doen mee aan alle activiteiten, ook in leidinggevende functies, en ook als ze een relatie hebben. Mart de Graaf: Bij Mozaïek is iedereen welkom, mag iedereen een bediening hebben en meedoen aan het Avondmaal. Allison Hopper stelt in Scientific American: Ontkenning van evolutie is een vorm van blanke suprematie. Todd Wood en David Klinghoffer geven weerleggingen. Professor Harvard weigert ’zwangere mensen’ te zeggen in plaats van ’zwangere vrouwen’. Antiblanke Israëlhaters kapen de Amsterdamse LHBT-Pride demonstratie. Britse studenten, vakbond en actiegroep Anti Terf Sussex (trans-exclusionary radical feminist) eisen ontslag feministische lesbische prof Kathleen Stock, omdat ze transfoob zou zijn. De Nederlandse bank Bunq blokkeert de rekening van een stichting die tegen transgenderisme is. |
|
| 2022 | Amnesty International vindt dat Israël apartheid bedrijft.
NGO Monitor,
Israel Today,
Jerusalem Post,
CIDI,
CIDI 2,
Joods Actueel,
Christenen voor Israel,
NIW,
Israel Hayom,
Het Zoeklicht,
Stand With Us,
brabosh.com
en het Nederlands kabinet reageren. Zie ook Elma Drayer. Transman kan aanduiding ‘moeder’ op geboorteakte van kind laten weghalen. Fins parlementslid wint op alle aanklachten in groot proces voor vrijheid van meningsuiting. Geschiedvervalsing over Israël door nu.nl. Een Duitse katholieke jongerenbeweging gaat het woord voor God in de eigen communicatie voortaan als ‘Gott+’ schrijven, om het zo inclusiever te maken. Love2Meet LGBTQ van Mozaiek033 organiseert inloopavond over wat als jouw kind uit de kast komt. Wereld zwembond Fina weert meeste transvrouwen. Rapper Roshan Jibodh vertelt waarom hij halverwege is weggegaan bij de EO-Jongerendag na het vertonen van de LHBTI-vlag. De First Presbyterian Church of Iowa City bidt godslasterlijk tot God met uitdrukkingen als God van de voornaamwoorden, Borstvoedende god van vele borsten, u verbrijzelt alle stereotypen, waardoor elke persoon man en vrouw wordt, Spectrum regenbooggod en Je kunt me hij of zij of zij noemen. De Presbyteriaanse kerk van de VS noemt Israël een apartheidsstaat en vergelijkt de behandeling van de Palestijnen door Israël met de Holocaust. Volgens Christenen voor Israël publiceert het Nederlands Dagblad leugens over Israël, die geen vrede brengen. Voorzitter SGP Jongeren haalt uit naar het CDA: 'Christendemocratie vervangen door de genderideologie' Het Leger des Heils noemt homoseksualiteit bedrijven niet langer een zonde. De houding van de ChristenUnie jegens lhbt+’ers is radicaal omgeslagen. Martin Koornstra (Royal Mission): In Christus is er geen verschil tussen mannen en vrouwen. | |
| 2023 | Tot frustratie bij transgenders
blokkeert Britse regering Schotse transgenderwet met uniek veto. Koloniaal gedrag van de EU (Post Cotonou Deal - Overeenkomst van Cotonou). Afrikaanse landen moeten hun wet- en regelgeving over abortus en LHBTI-rechten aanpassen als zij een nieuwe handelsdeal met de Europese Unie willen. Ook moet op scholen seksuele voorlichting gegeven worden naar westers model. Oeganda rageert met strengere straffen op homoseksualiteit. Heksenjacht: de aartsbisschop van Canterbury belooft LHBT-activisten dat hij hun tegenstanders uit de Church of England zal 'uitroeien'. Saddleback Church, Kerk van Rick Warren, verstoten vanwege vrouwelijke voorganger Psychiaters betuigen spijt voor behandelingen van lhbti'ers in het verleden. Het NOC presenteert een handreiking gender- en seksediverse personen. Van de World Athletics Council, het bestuursorgaan voor internationale atletiek, mogen transgender atletiekatleten niet meer deelnemen aan internationale evenementen voor vrouwen. Het ND vindt The Passion expliciete geloofsverkondiging. Paus Franciscus: Genderideologie is tegenwoordig “een van de gevaarlijkste ideologische kolonisaties” Tijdens de afsluitingsceremonie van een congres van de Duitse Evangelische Kerk in Neurenberg werd door Pastor Quinton Ceasar verkondigd: Now is the time to say: God is “queer”. Rick Warren vraagt vergeving aan christelijke vrouwen. Barclays Bank heeft ermee ingestemd om meer dan £ 20.000 aan compensatie te betalen aan de christelijke liefdadigheidsinstelling Core Issues Trust in Noord-Ierland die conversietherapie ondersteunt en wiens rekeningen zijn gesloten. Yorkshire Building Society sluit de bankrekening van Dominee Richard Fothergill na het uiten van zijn mening over de Pride-agenda van de bank. Paus Franciscus zet deur op een kier om koppels van zelfde geslacht te zegenen. Hamas start de Simchat Thora-oorlog tegen Israël. Een groep christelijke theologen en mensenrechtenorganisaties heeft politiek leiders in Nederland en Europa deze dinsdag opgeroepen in actie te komen "tegen de genocide in Gaza". Klimaatbeweging Extinction Rebellion (XR) noemt Israël een apartheidsstaat en spreekt over genocide in de Palestijnse gebieden. Brendan O'Neill, de belangrijkste politieke schrijver van Spike,schrijft over Greta Thunberg en de irrationele haat van Gen Z tegen Israël Gatestone Institute: VN en Hamas zijn Misdaadpartners. UN Watch: De VN heeft 13.000 werknemers in de kleine Gazastrook. Zij weten precies wat er aan de hand is... Ze wisten allemaal dat de terreurinfrastructuur van Hamas zich in het ziekenhuis bevond, waar Israël niet zou aanvallen. Ze hebben 16 jaar lang tegen de wereld gelogen. Om Israël af te schilderen als het kwaad. Methodisten Kerk noemt de termen echtegnoot en echtegnote beledigend. | |
| 2024 |
Christelijke moeder mag van de Democratische staat Oregon
geen kinderen adopteren omdat ze zegt dat ‘jongens en meisjes biologisch verschillend zijn’. Kerken schrappen bijeenkomst van Hananya Naftali uit Israël: ‘Staan niet volledig achter zijn boodschap’ |